Biologische wijn

Een biologische wijn is een wijn die geproduceerd is volgens de principes van de biologische landbouw. Met andere woorden: de druiven zijn biologisch geteeld, zonder chemische bestrijdingsmiddelen, kunstmatige bemesting of genetisch gemodificeerde stoffen. Sinds 2012 wordt de aanduiding 'biologische wijn' geregeld door nieuwe Europese richtlijnen. De recente richtlijnen leggen een veel strengere limiet op voor sulfieten, die ongeveer 30% lager ligt dan in de traditionele wijnbouw. Om dit label te krijgen, moeten producenten voldoen aan nauwkeurige specificaties, dat ook strengere vinificatieregels omvat Zo ligt het maximale gehalte aan sulfieten lager dan de toegestane limieten voor conventionele wijnen. Bovendien mogen enkel biologisch gecertificeerde hulpstoffen worden gebruikt, zoals gisten en suiker. De bekendste instantie die bevoegd is om het AB-label (Agriculture Biologique) toe te kennen, is Ecocert.

Ter illustratie: het toegestane maximumsulfietgehalte voor droge rode wijnen bedraagt in de conventionele landbouw 150 mg/l, terwijl dit in de biologische wijnbouw beperkt is tot 100 mg/l. Bij biologische wijnen kan dit zelfs dalen tot 50 mg/l. Belangrijk om te weten is dat wijn van nature al sulfieten bevat.

Net als biologische wijn wordt biodynamische wijn gemaakt van onbehandelde wijnstokken, zonder herbiciden op de bodem. Er zijn enkele overeenkomsten tussen een biologische wijn en een biodynamische wijn, maar biodynamische wijnbouw gaat veel verder, omdat deze vorm van wijnbouw het hele leven van de wijngaard beïnvloedt. Biodynamische wijnbouw streeft naar een harmonieus evenwicht tussen de natuur, de wijnstok en de directe omgeving van de wijngaard. Biodynamie is een productiesysteem geïnspireerd door Rudolf Steiner, een Oostenrijkse filosoof en landbouwwetenschapper Zijn benadering beoogt het herstel en de versterking van het organische leven in de wijngaard, met als doel het milieu beter te respecteren en het terroir zo zuiver mogelijk tot uitdrukking te laten komen in de wijn. De biodynamie houdt bovendien rekening met maancycli en de stand van de planeten, die van invloed zouden zijn op het leven en de groei van planten. De bodem en de wijnstok worden op natuurlijke wijze versterkt met extracten van planten, dierlijke stoffen en mineralen in uiterst kleine, homeopathische hoeveelheden. Het maximumgehalte aan sulfieten is zelfs lager dan in de biologische landbouw. Steeds meer domeinen schakelen over op biodynamische wijnbouw en proevers erkennen steeds meer de kwaliteit van biodynamische wijnen. Deze vorm van wijnbouw staat dan ook vaak garant voor kwaliteit én voor het behoud van het terroir. Om gecertificeerd te worden als biodynamisch domein (met het Demeter-label of het Biodyvin-label), moet een producent eerst gecertificeerd zijn in biologische landbouw.

Een natuurwijn, ook wel "natuurlijke wijn" of "sulfietvrije wijn" genoemd, is geïnspireerd op biodynamische en biologische landbouw, maar veel geavanceerder in het wijnmaakproces. Er worden vrijwel geen additieven getolereerd! Een natuurwijn is dus een wijn die ontworpen is met respect voor de bodem, gevolgd door een zuivere vinificatie en zonder enige toevoeging van zwavel. De gebruikte druiven zijn vaak afkomstig uit de biodynamische teelt en worden op de meest natuurlijke manier gevinifieerd. Het is wel belangrijk te weten dat natuurwijnen – zonder toegevoegde sulfieten – over het algemeen geen bewaarwijnen zijn. In werkelijkheid zijn er geen officiële regels, maar in Frankrijk zetten twee grote verenigingen, AVN (Association des Vins Naturels) en S.A.I.N.S. (Sans Aucun Intrant Ni Sulfite) zich in voor de promotie van volledig biologische of biodynamische landbouw door andere regels toe te voegen, zoals een verbod op industriële gisten of een volledige onthouding van sulfieten en andere additieven tijdens de productie.

Het Franse logo werd tot 2012 gebruikt en garandeerde dat de wijn afkomstig was van biologisch geteelde druiven. Sindsdien is het vervangen door het Europese label Euroleaf, dat Europese specificaties heeft. Dit label garandeert dat de inhoud van de fles daadwerkelijk voldoet aan de normen voor biologische wijn.

Dit is het referentielabel voor biodynamische landbouw. De druiven zijn gecertificeerd en de vinificatie voldoet aan de Europese biologische specificaties.

Een internationaal label, toegekend door een vereniging van wijnbouwers die hun volledige domein volgens biodynamische principes bewerken. Net als bij DEMETER garandeert dit label biodynamische wijnbouw, maar de voorschriften zijn nog strenger.

Wijnbouwers die zich bij dit label aansluiten, verbinden zich ertoe het gebruik van synthetische hulpstoffen zowel in de wijngaard als tijdens de vinificatie te beperken. Bij ziekte van de wijnstok of andere schade mogen dergelijke stoffen echter wel worden toegepast. Dit biologische label geldt als het minst strikte van allemaal.

Landbouwbedrijf met een Hoge Milieuwaarde (Haute Valeur Environnementale – HVE) dat streeft naar duurzame productie en consumptie. Dit label erkent de goede milieu- en gezondheidspraktijken van landbouwers.

Respect voor levende ecosystemen, beter beheer van natuurlijke hulpbronnen en energie, een sociaal verantwoordelijke industrie die zich inzet voor veiligheid en kwaliteit in het belang van duurzaamheid.

Opgericht in 1964 als reactie op de industrialisering van de landbouw, pleit deze beweging voor de ontwikkeling van de biologische landbouw als alternatief – zonder zich strikt te conformeren aan de Europese regelgeving. Ze berust op een mensgerichte economie die samenwerking en gedeelde besluitvorming stimuleert. Er is een specifiek en gedetailleerd charter opgesteld met duidelijke richtlijnen voor zowel de wijnbouw als de wijnproductie.

De Association des Vins Naturels (AVN) stelt dat:

"Een natuurwijn wordt gemaakt van druiven afkomstig uit de biologische of biodynamische landbouw, met de hand geoogst en op ambachtelijke wijze gevinifieerd, zonder enige toevoeging van hulpstoffen – met uitzondering van een eventuele, maar niet aangemoedigde, zeer geringe hoeveelheid toegevoegde sulfieten."

De vereniging Sans Aucun Intrant ni Sulfite Ajouté (S.A.I.N.S.) hanteert strengere criteria. Terwijl AVN ernaar streeft om zo min mogelijk hulpstoffen toe te voegen – en in het bijzonder sulfieten tijdens de vinificatie – verbiedt S.A.I.N.S. deze toevoegingen volledig.

Klassieke en biologische wijnen kunnen qua smaak verschillen, wat te verklaren is door de uiteenlopende teelt- en vinificatiemethoden. Hoewel biologische wijnen net zo divers kunnen zijn als conventionele wijnen, wordt algemeen erkend dat ze een andere smaakbeleving kunnen bieden. Dit komt omdat biologische landbouw over het algemeen resulteert in een meer getrouwe reproductie van het terroir, dat niet wordt gewijzigd of veranderd door het gebruik van verschillende chemicaliën. Gecertificeerde biologische druiven voegen veel meer mineraliteit toe aan de wijn.

Een biologische wijn onderscheidt zich door een mooie structuur, een evenwichtige smaak en aroma’s die zich rijkelijk ontvouwen. Over het algemeen is het alcoholpercentage van een biologische wijn iets lager dan dat van een conventionele wijn. Tijdens het proeven biedt de wijn een levendige en karaktervolle aanzet, gevolgd door een verfijnd middenpalet en een eerder korte, delicate afdronk. Wijnliefhebbers zijn het erover eens dat het proeven van een biologische wijn een uitzonderlijke ervaring is!

Over het algemeen kost een biologische wijn iets meer dan een conventionele wijn. De prijs is gemakkelijk te verklaren door de door de inspanningen die wijnbouwers leveren om over te schakelen op biologische landbouw en hun wijnen te laten certificeren. De prijs van biologische wijn kan ook variëren afhankelijk van verschillende factoren, zoals de herkomst, de producent, het gebruikte druivenras, de opbrengst en de bekendheid van het wijnhuis. Wees gerust, er zijn biologische wijnen voor elk budget!

Een veganistische wijn en een biologische wijn zijn dus verschillend. Zelfs als de meeste dat wel zijn, is een veganistische wijn niet per se biologisch! De specificaties voor biologische wijnproductie verbieden het gebruik van producten zoals gelatine of albumine gemaakt van dierlijk bloed, maar staan het gebruik van eiwit en caseïne wel toe. Als gevolg hiervan is een wijn die 'biologisch' gecertificeerd is (AB-label) niet altijd veganistisch en vice versa Een veganistische wijn is een wijn die tijdens het productieproces niet in contact is gekomen met stoffen van dierlijke oorsprong. In het verleden werd vaak eiwit of vislijm gebruikt tijdens de vinificatie, met name tijdens de klaring van de wijn. Kort samengevat: om als veganistisch te worden beschouwd, moet de wijnmaker bij het klaringsproces technieken toepassen waarbij geen dierlijke producten worden gebruikt. Zullen puristen zo ver gaan om te beweren dat een wijn gemaakt is van druiven die niet geoogst zijn met een trekpaard?

Mogelijk, maar om de zaken te vereenvoudigen: er zijn verschillende veganistische keurmerken in verschillende landen, en het is mogelijk om de vereisten van elk keurmerk nauwkeurig te bekijken. Een vegan wijn is dus niet per definitie een biologische wijn, en omgekeerd. Hoewel veel vegan wijnen ook biologisch zijn, is dit geen algemene regel De specificaties voor biologische wijnproductie verbieden het gebruik van producten zoals gelatine of albumine gemaakt van dierlijk bloed, maar staan het gebruik van eiwit en caseïne wel toe. Een wijn met een biologisch label (zoals het Franse AB-label) is daarom niet automatisch veganistisch – en omgekeerd geldt hetzelfde.