Zuid-Afrikaanse wijnen

Indrukwekkend Zuid-Afrika. Prachtige natuurgebieden, zon, zee, strand, bergen en… heerlijke wijn.

Zuid-Afrika heeft veel te bieden, en ook onder de Zuid-Afrikaanse wijnen is er enorm veel te ontdekken!

In 1655 plantte Jan van Riebeeck de eerste druivenstokken en werd in 1659 de eerste Zuid-Afrikaanse wijn gemaakt. De rest is geschiedenis. Zuid-Afrikaanse wijnen zijn wereldwijd erg gewild, waaronder de premium wijnen uit kwaliteitsgebied Stellenbosch. Het land verbouwt zo’n beetje elk internationaal druivenras, maar staat nog steeds bekend om zijn eigen pinotage en de meeste aangeplante witte druif ‘steen’, oftewel chenin blanc.

In 1652 had de Nederlander Jan van Riebeeck nog geen idee dat hij de grondlegger zou zijn van de Zuid-Afrikaanse wijnbouw. Hij kreeg de opdracht om op halverwege de route van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (V.O.C.) een bevoorradingslocatie te stichten. Hij deed dit bij Kaap de Goede Hoop. Tijdens zijn eerste tocht nam hij naast groentezaden en granen ook wijnstokken mee. De eerste wijnstok in Zuid-Afrika werd in 1655 aangeplant. De eerste wijnproductie volgde in 1659.

De eerste stokken werden in een straal van 160 kilometer rondom Kaapstad gepland. Van Riebeeck’s opvolger, Simon van der Stel, arriveerde in 1679 en klaagde over de zure kwaliteit. Hij besloot het beter te doen en richtte de, inmiddels wereldberoemde, wijnboerderij Constantia op. Dit Zuid-Afrikaanse wijnhuis staat nog altijd voor kwaliteit.

Het ontstaan van Franschoek

Hoewel Simon van der Stel de wijnkwaliteit verbeterde, waren het uiteindelijk de Franse Hugenoten die ervoor zorgden dat er een ware kwaliteitsslag kwam in de Kaapwijnen. Deze Hugenoten waren uit Frankrijk naar Nederland gevlucht vanwege hun geloofsovertuiging. Nederland stuurde de Franse wijnboeren onder hen naar Zuid-Afrika om hun wijnkennis te gebruiken voor de Zuid-Afrikaanse wijnbouw. Zij arriveerden in 1688 en vestigden zich in de Franschhoek Vallei.

In de 19e eeuw groeide de export van Zuid-Afrikaanse wijn aanzienlijk, voornamelijk naar Groot Brittannië. Hier kwam abrupt een einde aan door de phylloxerra, ofwel druifluis, die alle wijngaarden verwoestte. De Boerenoorlog en het instorten van de Engelse exportmarkt zorgde voor nog meer mineur. De oprichting van de Kooperatieve Wijnbouers Vereniging van Suid Afrika (K.W.V.) moest voor meer bescherming van de belangen van wijnboeren en wijnbouw zorgen. Hierdoor ontstond er een stabielere basis voor de Zuid-Afrikaanse wijnbouw.

Apartheid

Door het intreden van de apartheid in 1948, keerde de wereld Zuid-Afrika de rug toe en werd de aansluiting gemist. Dit zorgde ervoor dat de ontwikkeling van de wijnbouw nagenoeg stil kwam te staan. Na afschaffing van de apartheid in 1990 en de vrijlating van Nelson Mandela, begon de Zuid-Afrikaanse wijnindustrie weer te floreren. Exportmarkten werden weer toegankelijk en Zuid-Afrikaanse wijn werd weer bereikbaar voor de rest van de wereld. Er werd flink geïnvesteerd in de wijngaarden, met het Programma voor Verbetering Wijnranken (VIP). En door het gebruik van moderne technieken werd de wijnkwaliteit naar een hoger niveau getild. Er is veel onderzoek gedaan naar de geschiktheid van bepaalde klonen in bepaalde terroirs. Waar gedijt welke druif het best? Inmiddels zijn de kwaliteiten van de Zuid-Afrikaanse wijnen van internationale klasse. Tegenwoordig zijn de wijnen uit Zuid-Afrika in Nederland razend populair. Zo wordt na Franse wijn, wijn uit Zuid-Afrika het meest gedronken. Dit is niet alleen vanwege de prijs, maar juist vanwege de passende wijnstijl.

Zuid-Afrika ligt op het zuidelijk halfrond op de 35e breedtegraad. Dit betekent ten zuiden van de evenaar. Zo lopen de seizoenen precies tegenovergesteld in vergelijking met Europa, dat zich op het noordelijk halfrond bevindt. De druiven worden tussen februari en april geoogst. Hoewel de 35e breedtegraad vergelijkbaar is met het klimaat van Noord-Afrika, is het Kaapse klimaat koeler door de invloed van de Atlantische en Indische oceaan. Deze twee oceanen komen bij de Kaap samen en dat zorgt voor neerslag.

De wijngaarden bevinden zich vaak in de warmste zones. De Beguala Golfstroom vanaf de zuidpool zorgt voor “cool climate” regio’s, zoals Elgin en Walker Bay. In deze koele gebieden, zijn de sauvignon blanc en pinot noir op hun best. De unieke en krachtige Cape Doctor-wind waait tijdens de zomermaanden door de wijngaarden en beschermt zo tegen schimmelziekten en meeldauw.

Het totale wijngaardoppervlak in Zuid-Afrika is vergelijkbaar met die van Bordeaux en is terug te vinden in de top 10 van wijnproducerende landen ter wereld. Het grootste deel van de productie is wit, maar rosé en rood nemen in aantallen toe. Vanwege de komst van de Franse Hugenoten zijn de meeste druivenrassen van Franse oorsprong. 55% van de aanplant is wit, 45% is blauw. De meeste wijnen zijn droog alhoewel er ook zoete wijnen worden gemaakt van de Muscat d ‘Alexandrië, ook wel Hanepoot genoemd. Ook worden er volzoete wijnen met nobele rotting (pouriture noble) gemaakt. Verder worden er mooie mousserende wijnen geproduceerd, in het Afrikaans “Vonkelwijn”. Deze wijn wordt net als champagne gemaakt volgens de Methode Traditionelle. In Zuid-Afrika noemen ze dit Methode Cap Classique (MCC). De voornaamste druivenrassen voor Zuid-Afrikaanse wijn zijn edele rassen die je ook in andere landen terugvindt:

Witte druivenrassen:

1. Chenin blanc, het nationale druivenras voor wit: ook wel “steen” genoemd en komt oorspronkelijk uit de Loire (Vouvray). Ongeveer een vijfde van de wijngaarden is hiermee aangeplant.
2. Colombard
3. Chardonnay
4. Sauvignon blanc
5. Hanepoot

Blauwe druivenrassen:

1. Cabernet sauvignon
2. Shiraz
3. Merlot
4. Pinotage druif,
5. Cinsault

Kruising pinotage

De pinotage druif is in 1924 ontstaan toen Abraham Izak Perold de twee druivenrassen cinsault (hermitage uit de Rhône) en pinot noir kruiste. De eerste ervaringen met de pinotage waren niet zo positief. Er zou een nare bijsmaak aan zitten. De pinotage wijnen werden daarom niet gedronken, maar in kelders opgelegd. Totdat eind jaren 80 de interesse naar de pinotage terugkeerde. Deze bleken na 20 tot 25 jaar nog verbazingwekkend goed. De Zuid-Afrikaanse trots heeft dus goed bewaarpotentieel. Beyer Truter kreeg als eerste internationale erkenning met de pinotage van Kanonkop. Nu is deze koning van de pinotage trotse bezitter van zijn eigen wijndomein Beyerskloof in Stellenbosch.